Geschiedenis Halon
Halon bevat CFK’S. Halonen zijn halogeenverbindingen met broom, chloor en fluor en breken de ozonlaag af. Deze afbraak is nog steeds een groot wereldwijd probleem. Verder is deze stof direct, en indirect slecht voor mens en dier. CFK’S worden gebruikt in vries en koelinstallaties, halonen in blusgasinstallaties. Vanaf 1 januari 2003 is het verbod voor het bijvullen van Halon blussystemen ingesteld. Vanaf 1 januari 2004 geldt er een algemeen verbod voor het in het gebruik hebben van Halon blusinstallaties. Uit landelijke inventarisatie bleek dat er in 1999, nog zo’n 2500 ton aan halonen blusinstallaties in gebruik was.
Die grote hoeveelheid Halon was gelijk de voornaamste reden om een inzamelingsregeling van halonen te treffen. Hierbij gold ook een subsidieregeling voor inname, vervoer, opslag en vernietiging. In de periode september 2002 tot 1 januari 2004 was het zelfs mogelijk het Halon blusgas tegen een gereduceerd tarief af te voeren voor definitieve vernietiging. Tot 1 januari 2010 was er in totaal 380 ton aan halonen ingezameld. Echter vreesde het Ministerie van VROM dat de subsidie bijdrage van € 5,- kg Halon te weinig was. De gevolgen hiervan was ongewenste emissies, of dat Halon blusinstallaties illegaal werden afgeblazen.
Halon is nog steeds toegestaan in bepaalde branches
In Nederland onderscheiden we 2 soorten Halon: Halon 1211 en Halon 1301. Halonen werden sinds de jaren 60 geproduceerd, en als specifiek blusmiddel gebruikt in handblussers (Halon 1211). Halon zit ook in stationaire blusinstallaties. In deze blusinstallaties gaat het om de andere variant van Halon namelijk: ‘Halon 1301’. In Nederland zijn alleen nog installaties met halonen toegestaan in: de luchtvaart, voertuigen, vaartuigen en vliegtuigen van het Ministerie van Defensie. Ook is het nog toestaan in een aantal zeer kritische communicatie en commandoposten, welke essentieel zijn voor het landsbelang.
Halonen werden vooral gebruikt in gasvormige blusmiddelen voor de bescherming van gevoelige elektrische en elektronische apparatuur. Halon blussystemen hebben een grote bluskracht, veroorzaken weinig of geen schade aan kostbare apparatuur. Ook zijn ze bovendien nauwelijks schadelijk voor de mens. Halonen zijn echter zeer schadelijk en nadelig voor onze atmosfeer. Halonen breken de ozonlaag af, en dit doen ze drie tot tienmaal sneller dan CFK’s. Hoewel het gewicht aan Halon minder dan 2% bedraagt van de historische productie van ozonafbrekende stoffen zijn ze zeer slecht voor het milieu. Dit komt door het hoge afbrekende (ODP, Ozon Depletion Potential) vermogen, dat verantwoordelijk is voor 25% van de afbraak van de ozonlaag.
Er zijn internationale afspraken over het verbod
In september 1997 zijn in het protocol van Montreal internationale afspraken vastgelegd over het terugdringen van de aantasting van de ozonlaag. Op grond van deze afspraken heeft het Europese Parlement met uitzondering van een aantal toepassingen per 1 januari 2004 het verbod op het gebruik van de Halonen 1011, 1211 (handblussers), 1301 (blusinstallaties) en 2402 vastgelegd en definitief laten ingaan.
Slechts in enkele gevallen kon men niet aantonen wanneer, naar wie, hoeveel en welk soort Halon was afgevoerd. Mogelijk was in deze gevallen sprake van het illegaal afblazen van een blusinstallatie. In elf gevallen was er zelfs een proces-verbaal opgemaakt in verband met het niet tijdig ontmantelen van een blusinstallatie. Daarbij was bovendien nog geen enkele actie, tot ombouw ondernomen. In 84 gevallen is er een brief met vooraanzegging bestuursdwang uitgegaan. In geen enkel geval hoefde overgegaan te worden tot effectuering, omdat overtredingen van het gebruik van de Halon blussystemen binnen de gestelde termijn werden opgeheven. Met andere woorden blusgasinstallaties werden omgebouwd of vervangen, en geen enkele onderneming ontkwam aan de Halon inspecties.
Nederland was erg laat met het afschaffen van Halon
Het erg laat reageren op het halonverbod komt onder andere doordat bedrijven mede op initiatief van het Ministerie van VROM van 1994 tot 1 januari 2003 via de halonbank geregenereerde halonen konden betrekken. De druk om over te gaan op andere blusgassen of blusmiddelen is daardoor niet erg groot geweest. Van Duitsland is bekend dat het verbod vanaf 1999 door de overheid nadrukkelijk was aangekondigd. Hierdoor werden erop grote schaal blussystemen vervangen.
Bedrijven welke in 2003 nog een Halon blusgasinstallatie in gebruik hadden, gaven het kostenaspect de reden. De ombouw kosten natuurlijk erg veel geld, waar niemand op zat te wachten. Andere kosten waren het afvoeren van het Halon blusgas. Dit bedroeg in 2003 zo’n € 10,- per kg. De kosten van de afbraak van deze middelen was destijds groot. Mede de afbraak van de oude blusinstallaties, als de ombouw tot de nieuw installaties koste in totaal meer dan een miljoen euro. Verder was de tijd die deze werkzaamheden vergden van groot economisch belang, omdat deze tijd invloed had op productieprocessen. Het ombouwen van een grote gasblusinstallatie kon wel een maand duren. Enkele bedrijven, en instellingen wachtten met deze investering, totdat ze er economisch beter voor stonden. Hierbij gokten ze erop, niet gecontroleerd te worden in deze periode. Mocht dit wel gebeuren, dan hing er een hoge boete tegen op.
Sommige bedrijven riskeerden hoge boetes, door te laat over te stappen naar andere blusinstallaties
Bij de bedrijven die de VROM-inspectie vanaf 2003 heeft gecontroleerd is in totaal 87 ton Halon afgevoerd. Bij 90% van de gecontroleerde bedrijven waren de halonen tijdens het bezoek van de Halon inspectie reeds afgevoerd. In die gevallen was nagegaan wie de installaties had ontmanteld. Ook werd er gekeken wanneer dat gebeurd was, welk type en welke hoeveelheid Halon voor definitieve vernietiging was afgevoerd. Bij 10% van deze bedrijven waren de halonen al voor 2003 afgevoerd. Bij een aantal gevallen kon echter niet worden achterhaald om welke hoeveelheid halonen het ging.
Neem contact met ons op
Heeft u vragen, neemt u dan contact met ons op. Wij zijn u graag van dienst!